Johannes Smit

door Geert Smit / 16 mei 2011

Johannes Smid wordt 9 april 1858 geboren in Termunten, hij overlijdt 11 november 1903. Hij trouwt 16 juli 1881 met Rikste Driesman, zij wordt 17 mei 1859 geboren en overlijdt 25 oktober 1933. Samen krijgen zij 10 kinderen: Ammechiena geboren op 30-05-1882 in Borger, Janna, geboren op 22-07-1883, Jantina Elsina, geboren op 24-04-1884 in Rotterdam, Harm Smid, geboren op 27-06-1886 in Rheden, Jan Smid, geboren in 1887 in Schagen. Jan is overleden op 23-12-1888 in Rotterdam, 0 of 1 jaar oud, Jan Smit, geboren op 09-08-1890 in Meppel, Jantje Smid, geboren op 25-05-1891, Heiko Smid, geboren op 06-05-1892, Elsien Smit, geboren op 13-01-1894 in Stadskanaal (gem. Onstwedde) Elsien is overleden op 18-01-1894 in Stadskanaal (gem. Onstwedde) 5 dagen oud, Geert Smit, geboren op 16-12-1894 in Borger.

Uit bovenstaand overzicht blijkt dat de spelling van de achternaam er niet zo heel veel toe deed; Smit of Smid! Soms wordt dat door een ambtenaar opgemerkt, hij schrijft dan “Johannes Smid, ook Smit” enz. Op de rouwkaart van Rikste Driesman wordt alleen Harm met “d” gespeld, de anderen met “t”.

Persoonlijke herinneringen heb ik aan opa Geert Smit en aan zijn broer, oudoom Harm Smid. Laatstgenoemde woont, samen met zijn echtgenote “tante” Bouwien (Leutscher) aan de Adelheidstraat in Groningen in de tijd dat ik opgroei in Hoogkerk.. “Oom Harm” vaart, onder andere op het schip van zijn vader de “Vier Gebroeders”, later is hij kapitein / reder van de Majorie.

Johannes Smid wordt aan boord van een schip geboren en zijn geboorte wordt aangegeven in de gemeente Termunten, het schip ligt dan in Termunterzijl.

Een deel van zijn leven is Johannes Smid schipper; uit de geboorteplaatsen van de kinderen valt op te maken dat Rikste Driesman mee reist. In 1901 wordt op de scheepswerf/helling Holtman, gevestigd aan de Buinermond in Stadskanaal in opdracht van Johannes Smid, de (Groninger) koftjalk “Vier Gebroeders” gebouwd, Johannes Smid is nu dus eigenaar /schipper. De bouwsom moet ongeveer fl 9000,- zijn geweest, op dit bedrag wordt het schip in de memorie van successie, opgemaakt na het overlijden van Johannes, 2 jaar later, in 1903, getaxeerd. (fl 9000,- toen is ongeveer € 109.000 nu, bron ISSG)

In dat jaar, 1903, is de gezondheid van Johannes Smid ronduit slecht; niet alles uit onderstaande brief is goed te lezen, maar het is duidelijk dat Johannes aan geelzucht lijdt en erg ziek is.

“Kiel den 23 Sept 1903"

Geliefde Vrouw en Kinderen

Door 's Heeren Goedheid kunnen wij u berigten als dat wij nog dankend stof kunnen hebben dat de Heere het nog goed met ons maakt schoon dat wij het te weinig betragten. ik heb de Geele zugt, maar de overigen zijn goed en gezond, ik ben overal even geel van onder de kleren en van boven en het wit van de ogen geheel geel maar zij zeggen alle aan boord en aan land bij de makelaar dat ik niet zo geel meer ben, en als ik nu maar zo goed als niets eet dan ben ik dadelijk weer goed te pas maar dadelijk moedde in de benen ik heb de medizijnen ook zo sterk dat ik soms van moeheid op bed moet de dokter heeft mij ze al sterker gegeven nu het eten, ik lus wel eten maar de maag wil ze zeker niet teeren, daar eyer en karnebrei, maar eyer heb ik nog maar 7 gehad, ik durf ze niet te eten, ik eet boven op 't maal zupenbrei of havermout in melk gekookt dan lus ik wel meer maar durf niet het breekt mij dan al weer op, en ben dan aan de keel toe vol en heb dan een prop voor de keel zitten.

nu zal ik vanmiddag wat beginnen te gebruiken voor de maag, een huismiddel, ik moet om de twee uur innemen van de dokter, de dokter zegt ook het moet binnen veertien dagen genezen zijn, ik ben bezig met rogge van rostok naar de ......., dat is 10 mijl in de belt op van Kiel uit en dan kunnen wij op halfweg met alle ........nog weer ten anker liggen, dan ben ik hier en de kanaal door, tot hamburg bremen verzekert in de wildervank, op de eems ook het is met hoogstens een halve dag varens op de noordzee met goede wind als ik hier voor deze reis verzekering zal nemen dan neem ik het als wij voor de noordzee zijn.

het is nu avond den 25 sept.

ja rikste, ik wou u dadelijk weerom schrijven maar ik dagt u ook dadelijk te melden waar wij heen moesten daarop van ogenblik tot ogenblik gewagt dat het zoo klaar zou zijn en tis alles mis gelopen nu liggen wij in de knaal om leeg naar hamburg te gaan met mij is het nog gelijk het meeste hinder heb ik van het weinige eten meestijt heel slegt in orde ben vanmorgen een kop melk met twee dun gekookte eyer daar heb ik weer min van geweest schrijf mij weer terug aan.

Hr Holle..cbbe P.n.berg No 61 Hamburg.

Teken mij u liefhebbende echtgenoot en kinderen

J Smit”

11 oktober van dat jaar (1903) overlijdt Johannes Smid, hij is dan 45 jaar.

Johannes wordt begraven op het kerkhof achter de Hervormde Kerk aan de Oosterkade in Stadskanaal. Zoals eerder gemeld is er ter gelegenheid van het overlijden van Johannes een memorie van successie gemaakt. Hierop worden t.b.v de eventueel te betalen successierechten de bezittingen en schulden vermeld. De “Vier Gebroeders” blijft tot 1917 in het bezit van Rikste Driesman en de erven van Johannes Smit.